Civata  imalatında, carbide  adı  verilen  sert  maden  kalıplar  kullanılır. Bu  kalıplar  çok  iyi  parlatılır  ve  ölçümleri  çok  hassas  yapılır. Elde  edilen  bu  kalıplar  makinaya  yerleştirilir.

Bu  yöntemde  kullanılan  makina  ve  kalıplarla  çok  yüksek  üretim  hızlarına  ulaşmak  mümkündür. Ancak  kalıbın  ve  makinanın  maliyeti  çok  yüksektir. Yöntemin  ekonomik  olması  için  çok  yüksek  mktarlarda  üretim  yapılır.

Çeliğe  sorunsuz  bir  şekilde  plastik  şekil  vermek  için  ince  taneli  bir  yapıya  sahip  olmamız  gerekir. Büyük  taneli  yapılarda  dövülme  esnasında  çatlak, sıyrık  ve  yırtık  ortaya  çıkar.

İmalatta  kullanıcağımız  çelik  genellikle  kütükler  halinde  gelir  ve  bu  kütükler  kangal  denilen  filmaşinlere  ayrılır. Sonra  kangal  çapı  işlenecek  tel  çapına  indirilir. Bunun  için  iki  yöntem  vardır :

·         Kimyasal  temizlik

·         Mekanik  temizlik

Mekanik  temizlik  zordur. Çeliğin  boyutlarının  büyük  olması  bu  işlemi  daha  da  zor  hale  getirir  çünkü  bukadar  kalın  bir  çeliğin  merdanelerin  arasına  girip  kabuk  dökmesi  zordur. Buyüzden  kimyasal  temizleme  yapılır. Çeliğin  üzerindeki  kabuk  temizlendikten  sonra  çelik  fosfat  banyosuna  sokulur. Fosfatlanan  çaliğin  yüzeyinde  bir  fosfat  tabakası  meydana  gelir. Bu  fosfat  tabakası  sürtünmeyi  ve  kayganlık  meydana  getirerek  kalıpların  aşınmasını  azaltır.

Bu  aşamalardan  geçen  malzeme  civata  makina  önüne  getirilir. Buna  aynı  zamanda  perçin  makinasıda  denir. Birkaç  tipi  vardır :

·         2 İstasyonlu  Mak. ; 1. istasyonda  çeliğe  vurulan  ilk  darbe  ile  baş  kısmı  şekillenmeye  başlar  ve  armut  şekli  adı  verilen  bir  yapı  oluşur. 2. istasyonda  gelen  2. darbe  ile  civata  başı  son halini  alır. Civata  başı  imal  edeceğimiz  6  köşe  ölçülerine  göre  meydana  getirilir.

·         3.İstasyonlu  Mak. ; 2 istasyonlu  makinaya  6  köşe  çapaklama  makinasının   ilavesiyle  oluşur. Bu  makina  taşlama  yöntemi  ile  civatanın  6  köşesini  oluşturur. Çapağı  bir  tarafa  civatayı  bir  tarafa  ayırır.

·         4 İstasyonlu  Mak. ; Daha  çok  deformasyon  isteyen, zor  şekillenen  parçaların  imalatında  kullanılır. Bu  parçalara  şekil  vermek  zor  olduğundan  3  vuruş  yetmez. Örneğin  kademeli  bir  civata...

·         5 İstasyonlu  Mak. ;  Çok  çarpışık  parçalar  için  kullanılır. Bu  makina  ile  bir  boru  bile  yapılabilir.

·         6 İstasyonlu  Mak. ; Bu  makina  yeni  çıkmıştır. Diğerlerine  göre  çok  fonksiyonel  olan  bu  makina  ile  parça  üretimi  yapılır.

 

Yukarda  anlatılan  makinalarda  başı  oluşturulan  civata  yine  aynı  makinalarda  ovalama  yöntemi  ile  dişleri  açılır.

Kullandığımız  çeliğin  Cq45  olması  nedeniyle  sertliği  düşüktür. Buyüzden  oluşan  civataya  ısıl  işlem  uygularız. Karbo-nirasyon  fırınında  gerçekleştirilen  sertleşme  için  önce  civatalar  kostikli, yağlı  kaynar  bir  kazanda  yıkanır. Yıkanan  civatalar  fırının  ön  ısıtma  bölümünde  suyun  ıslaklığı, nemi  gidene  kadar  ısıtılır. Sonra  verilen  gazlar  ile  ( metan, propan, metanol...)  istenilen  sertlik  asğlanır. Bu  işlem  690-710 derece  arasında  belirli  bir  süre  gerçekleştirilir. Fırının  bu  ayarlarının  hepsi  seçilen  çeliğe  ve  istenen  özelliklwere  göre  ayarlanır.

Fırından  çıkan  civatalar  yağa  dökülür  ve  sonra  temperlenir.

Bu  gelinen  noktaya  kadar  malzememize  çeşitli  kalite  kontrol  işlemleri  uygulanır ;

·         Gelen  malzemenin  yuvarlaklığı, tel  çapı  ölçülür.

·         Çeliğe  fıçı  testi  yapılır. Çelik  ezilir  ve  yan  yüzlerinin  deformasyonu  gözlenir. Eğer  yırtık, patlak, çatlak  yoksa  bu  çelik  plastik  şekil  verme  için  uygundur  denilir.

·         Çelik  perçin  haline  geldikten  sonra  (dişi  açılmamış  halde) çapları  ölçülür.

·         Diş  açma  işleminden  sonra  mastar  kontrolü  yapılır. Civatanın  mastardan  geçip  geçmediğine  bakılır.

·         Isıl  işleme  giren çeliğe  sonra  sertlik  kontrolü  yapılır.

 

Bu  işlemlerden  sonra  civata  kaplanmaya  girer. Korozyona  karşı  istenilen  kaplma  kalınlığına  göre  banyosu  ve  süresi  ayarlanır. Civata  imalatında  dikkat  edilemsi  gereken  en  önemli  konu  kaplamadan  sonra  hidrojen  gevrekliğinin  alınmasıdır. Asitli  banyoda, kimyasal  bir  işlem  sonrası  sertleşen  çelik  hidrojen  yayar. Bu  hidrojenin  işlemden  hemen  sonra  (yaklaşık  2  saat  içinde) alınması  gerekir. Aksi  halde  kırılganlık  ortaya  çıkar.

Hidrojen  gevrekliğinin  alınması  için  çelik  bir  fırın  içinde  190-210 derece  de  yaklaşık  2  saat  tutulması  gerekir.

 

Civalata  imalatı  sırasında  karşımıza  belli  başlı  problemler, hatalar  çıkar :

·         Ölçüsel  hatalar

·         Isıl  işlem  hataları

·         Temperleme  hataları

·         Çelik  seçiminde  yapılan  hatalar

 

Bu  hataları  imalatın  her  noktasında  uygulanan  kalite  kontrol  işlemiyle  enaza  indiririz.

 

Civalata  imalatında  ovalama  yöntemi  dışında  alternatif  olarak  tornalama  yani  talaşlı  imalat  yöntemleri  uygulanabilir. Ancak  ovalama  yönteminden  elde  ettiğimiz  civataların  dayanımı, sertliği  aha  iyi, yüzey  kalitesi  daha  yüksektir. Ayrıca  torna  işlemine  göre  çok  büyük  bir  malzeme  tasarrufu  olurki  bu  hem  çevre  açısından  hem  malzeme  açısından  hemde  maddi  açıdan  büyük  avantajlar  sağlar. Ayrıca  ovalama  yöntemi  talaşlı  imalat  yöntemlerine  göre  daha  hızlı  bir  yöntem  olduğundan  seri  imalat  için  en  yugun  yöntemdir.